Rozpad małżeństwa jest jednym z najtrudniejszych doświadczeń w życiu człowieka. Jest to moment, kiedy związek, który kiedyś wydawał się nierozerwalny, nagle przestaje funkcjonować. Formalnym aspektem zakończenia małżeństwa w takiej sytuacji jest orzeczenie rozwodu. Nie oznacza to jednak, że rozwód można uzyskać zawsze kiedy się o to wystąpi. Rozstrzygnięcie takie możliwe jest jedynie wówczas gdy spełnione są określone przepisami prawa przesłanki.
Przesłanki te dzielą się na:
– przesłanki pozytywne, tzn. takie które muszą zaistnieć aby orzeczenie rozwodu było możliwe
– przesłanki negatywne , czyli takie które nie mogą wystąpić, gdyż wówczas Sąd nie może rozwiązać małżeństwa.
W dzisiejszym wpisie omówione zostaną przesłanki z pierwszej grupy, czyli tzw. przesłanki pozytywne, czyli konieczne dla zakończenia małżeństwa.
Zgodnie z art. 56 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego Sąd może rozwiązać małżeństwo przez rozwód jedynie wówczas, gdy między małżonkami nastąpił trwały i zupełny rozkład pożycia. Co to oznacza w praktyce?
O trwałym rozkładzie pożycia można mówić wówczas, gdy relacje pomiędzy małżonkami są tak złe, że nie rokują żadnych szans, aby małżonkowie w rozsądnym terminie mogli powrócić do zgodnego funkcjonowania w małżeństwie i kontynuowania pożycia. Jest to zatem sytuacja nieodwracalna.
Istotne znaczenie przy ustalaniu trwałości rozkładu pożycia ma czas jego trwania. Im rozkład pożycia jest dłuższy, tym większe prawdopodobieństwo jego trwałości, jednakże kryterium czasu nie można nadawać jakiegoś nadrzędnego znaczenia.
O zupełnym rozkładzie pożycia mówimy zaś wówczas, kiedy między małżonkami zostały zerwane wszelkie więzi charakterystyczne dla pożycia małżeńskiego, czyli więź duchowa, fizyczna i gospodarcza.
Więź duchowa, inaczej określona jako więź uczuciowa lub emocjonalna to uczucia, które winny łączyć małżonków takie jak miłość i przywiązanie. Wskazuje się, że pochodną tych uczuć są wzajemny szacunek, lojalność czy szczerość. Wydaje się, że jest to najbardziej podstawowa i najważniejsza z więzi łączących małżonków. Z tego też względu rozkład pożycia może nastąpić nie tylko, gdy więź duchowa ustała po stronie obojga małżonków, lecz także wyłącznie jednego z nich.
Więź fizyczna polega na podejmowaniu przez małżonków współżycia seksualnego. Zanik tej więzi może być przejawem zupełnego rozkładu pożycia małżonków, jednakże zależy to od konkretnych okoliczności sprawy, albowiem nie podejmowanie współżycia może mieć również charakter usprawiedliwiony (np. względy medyczne leżące po stronie jednego z małżonków, podeszły wiek, długotrwała rozłąka małżonków, itp.) i wówczas nie stanowi przesłanki orzeczenia rozwodu.
Więź gospodarcza związana jest z prowadzeniem przez małżonków wspólnego gospodarstwa domowego, co przejawia się między innymi wspólnym zamieszkiwaniem, czy zarządzeniem majątkiem wspólnym w sposób uwzględniający interesy obojga małżonków. W orzecznictwie sądów podnosi się jednak, że rozkład pożycia może być uznany za zupełny nawet jeśli więź gospodarcza jest częściowo utrzymania jednakże wywołane jest to szczególnymi okolicznościami (np. jeśli małżonkowie z uwagi na sytuację ekonomiczną nadal wspólnie zamieszkują i razem zarządzają majątkiem).
Prowadząc sprawę o rozwód, sąd każdorazowo jest zobowiązany zbadać czy między małżonkami faktycznie nastąpił „trwały i zupełny rozkład pożycia”, niezależnie od tego czy małżonkowie domagają się rozwodu z orzekaniem o winie czy też nie. Co więcej, jeśli w ocenie sądu, nie zostały zerwane wszelkie więzi, czyli rozpad pożycia nie jest zupełny, albo są szanse że małżonkowie podejmą pożycie (czyli rozkład pożycia nie jest trwały), sąd nie może orzec rozwodu.
Wykazanie przesłanek rozwodu spoczywa na stronach postępowania, czyli małżonkach. Pamiętać należy, iż samo ich zgodne oświadczenie może być w realiach konkretnej sprawy niewystarczające więc warto przedstawić inne dowody, które potwierdzą, że rozkład pożycia ma charakter zupełny i trwały.
Zwrócić też należy uwagę, iż pozytywnych przesłanek orzeczenia rozwodu nie należy utożsamiać z winą jednego lub obojga małżonków za rozkład pożycia stron (kwestia winy zostanie omówiona w innym wpisie).
Jakkolwiek z żądaniem orzeczenia rozwodu może wystąpić każdy z małżonków, to jednak orzeczenie rozwodu nie może być kaprysem stron, lecz musi mieć uzasadnienie w obiektywnych okolicznościach, które są przedmiotem ustaleń sądu w sprawie rozwodowej. Składając pozew o rozwód do sądu warto więc zgromadzić dowody, które jednoznacznie potwierdzą, że rozkład pożycia jest zupełni i trwały.
Oczywiście nie oznacza to, że jest to jedyna kwestia na której musimy się skupić. Jest to jednak niewątpliwie kwestia podstawowa bez której wszelkie pozostałe są bez znaczenia.
Pozdrawiam
adw. Łukasz Pokropiński
© 2022 Kancelaria Adwokacka Olsztyn Ostróda - Adwokat Łukasz Pokropiński. Wszystkie prawa zastrzeżone. Realizacja strony: Proformat
