Ze współwłasnością mamy do czynienia wówczas, kiedy jedna rzecz lub prawo należy jednocześnie do kilku osób. Wówczas każdy ze współwłaścicieli na równi z pozostałymi ma prawo korzystać z rzeczy, czerpać z niej pożytki oraz nią zarządzać. Z uwagi na powyższe często zdarza się, że osoby, które w pojedynkę nie są w stanie nabyć określonej rzeczy decydują się na jej zakup właśnie na zasadach współwłasności. Współwłaścicielami rzeczy można jednak stać się na wiele innych sposób np. w wyniku dziedziczenia, darowizny czy zasiedzenia. Z uwagi na powyższe z instytucją współwłasności stosunkowo często można się spotkać.
Dopóki współwłaściciele są między sobą zgodni i potrafią dojść do porozumienia w najważniejszych kwestach, jak zarząd wspólną rzeczą, sposób korzystania z niej, podział pożytków jakie rzecz przynosi itp., pozostawanie we współwłasności z pewnością nie jest kłopotliwe. Problemy rozpoczynają się wówczas, kiedy współwłaściciele nie są w stanie ze sobą współpracować. Jeśli w takiej sytuacji nie ma zgody co dale zrobić z rzeczą wspólną jedynym sposobem rozwiązania impasu pozostaje sprawa o zniesienie współwłasności.
Jak można znieść współwłasność?
Zniesienia współwłasności można dokonać zasadniczo na dwa sposoby. Pierwszym jest samodzielne zawarcie stosownej umowy (niekiedy wymagana jest forma aktu notarialnego np. w przypadku zniesienia współwłasności nieruchomości). Drugim sposobem jest droga sądowa. Ze sposobu tego można skorzystać zarówno wówczas gdy współwłaściciele pozostają w sporze jak i wówczas gdy są zgodni, albowiem zniesienie współwłasności przez Sąd jest często tańsze niż dokonanie takiej samej czynności przed notariuszem.
Kto może wystąpić z wnioskiem o zniesienie współwłasności?
Z żądaniem zniesienia współwłasności może wystąpić każdy ze współwłaścicieli niezależnie od tego jak wielki udział w rzeczy mu przysługuje. Prawo to może zostać wprawdzie na podstawie umowy zawartej przez współwłaścicieli wyłączone na okres nie dłuższy niż 5 lat, jednak w praktyce zastrzeżenia takie zdarzają się niezmiernie rzadko. Poza tym żądanie zniesienia współwłasności nie jest ograniczone w czasie i nie podlega przedawnieniu.
Jakie są możliwości zniesienia współwłasności?
W przypadku sądowego zniesienia współwłasności istnieją trzy możliwości wyjścia ze współwłasności.
Pierwszym sposobem jest fizyczny podział, o ile jest to oczywiście możliwe fizycznie i dopuszczalne prawnie. O ile brak możliwości fizycznego podziału określonej rzeczy raczej będzie łatwy do zauważenia nawet dla laików, o tyle ograniczenia prawne w tym zakresie mogą nie być oczywiste (np. brak dostępu do drogi publicznej działki utworzonej w wyniku podziału, zbyt mała powierzchnia działki w świetle zapisów prawa miejscowego itp.). W wyniku tak przeprowadzonego podziału każdy ze współwłaścicieli winien otrzymać część odpowiadającej jego udziałowi a jeśli nie jest to możliwe ewentualne różnice wyrównywane są za pomoc dopłat pieniężnych.
Drugim sposobem jest przyznanie określonej rzeczy bądź prawa na wyłączną własność jednego ze współwłaścicieli. Wówczas osoba, której zostanie przyznane prawo własności rzeczy obowiązana jest spłacić pozostałych współwłaścicieli.
Trzecim sposobem, spotykanym najrzadziej, jest tzw. podział cywilny czyli sprzedaż rzeczy bądź praw według przepisów o postępowaniu egzekucyjnym a następnie podział uzyskanych w ten sposób środków pomiędzy współwłaścicieli stosownie do ich udziałów.
Pomoc adwokata w sprawie o zniesienie współwłasności?
Adwokat w sprawie o zniesienie współwłasności będzie z pewnością przydatny na wielu płaszczyznach. Przed zainicjowaniem sprawy sprawdzić należy bowiem nie tylko czy zniesienie współwłasności w danej sprawie jest w ogóle dopuszczalnie ale także określić jakie są realne możliwości dokonania podziału. Pamiętać należy również, że w toku sprawy sąd decyduje nie tylko o tym w jaki sposób dokonać zniesienia współwłasności a więc czy rzecz podzielić, przyznać na rzecz jednego ze współwłaścicieli czy sprzedać, ale także o takich kwestiach jak nakłady czynione na rzecz w trakcie trwania współwłasności, podział pożytków jakie rzecz przynosiła czy odszkodowanie jeśli byliśmy pozbawieni w sposób bezprawny możliwości korzystania z rzeczy. Profesjonalne prowadzenie sprawy od samego początku przez adwokata pozwoli szybciej ją zakończyć oraz zwiększy szanse że ostateczne rozstrzygnięcie będzie zgodne z naszymi oczekiwaniami.
Zniesienie współwłasności - najczęściej zadawane pytania?
Sądem właściwym do rozpoznania sprawy o zniesienie współwłasności jest zawsze Sąd Rejonowy właściwy dla miejsca położenia rzeczy.
Zgodnie z aktualnym orzecznictwem Sąd nie może przyznać na wyłączną własność rzeczy lub prawa temu współwłaścicielowi, który nie wyraża na to zgody. Jeśli zatem żaden ze współwłaścicieli nie wyrazi zgody aby rzecz została mu przyznana Sąd nakaże jej sprzedaż i podział środków
Istnieje możliwość rozłożenia spłaty należnej współwłaścicielowi na raty. Zgodnie z przepisami płatność może być rozłożona maksymalnie nawet na 10 lat jednak w praktyce nie spotyka się tak długich terminów.
Opłata sądowa od wniosku o zniesienie współwłasności nieruchomości wynosi 1.000 zł i jest opłatą stałą niezależną od wartości nieruchomości. W przypadku złożenia wniosku ze zgodnym projektem podziału rzecz opłata wynosi 300 zł.
Do pozostałych opłat, które mogą wystąpić w sprawie należy zaliczyć wydatki na biegłego z zakresu szacowania wartości nieruchomości (jeśli sporna jest wartość), geodety (jeśli trzeba dokonać fizycznego podziału gruntu), budownictwa (jeśli sporne są nakłady na nieruchomość albo sposób fizycznego podziału budynku). Koszty te ostatecznie rozliczane są pomiędzy współwłaścicieli stosownie do ich udziałów. Wynagrodzenie adwokata w sprawie o zasiedzenie każdorazowo ustalane indywidulanie z Klientem.
