W dzisiejszym wpisie chciałbym kontynuować temat wspólności majątkowej małżeńskiej. Skoro już wyjaśnione zostały podstawowe kwestie, czym jest wspólność ustawowa małżeńska, jak powstaje, kiedy wygasa i czy można z niej zrezygnować, czas aby bliżej przyjrzeć się co dokładnie wchodzi w skład majątku wspólnego.
Tak jak sygnalizowałem w poprzednim wpisie, w skład majątku wspólnego małżonków wchodzą, co do zasady wszelkie przedmioty i prawa majątkowe nabyte w okresie małżeństwa, niezależnie czy zostały nabyte wspólnie czy osobno przez któregokolwiek z małżonków. Zasada powyższa wprost wynika z art. 31 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej kro), Przepis powyższy daje też przykładowe wyliczenie, co konkretnie należy zaliczyć do majątku wspólnego, wskazując, że są to w szczególności:
Co istotne, wynagrodzenie za pracę należy rozumieć szeroko. Będzie to więc nie tylko pensja wypłacona w związku z świadczeniem pracy na podstawie umowy o pracę ale także wszelkie wynagrodzenie z innego rodzaju umów podobnych jak np. umowa zlecenia, umowa o dzieło a nawet praca na czarno.
Co więcej, na równi z wynagrodzeniem traktowane są także emerytury, renty czy inne świadczenia wynikające z ubezpieczenia społecznego, takie jak zasiłek chorobowy lub macierzyński. W skład majątku wspólnego wchodzą także wszelkiego rodzaju odprawy, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop czy odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie stosunku pracy.
Zwrócić należy jednak uwagę, że wskazane dochody stanowią majątek wspólny o ile zostały już wypłacone lub pobrane. Dopóki to nie nastąpi, sama wierzytelność o ich wypłatę stanowi majątek osobisty tego małżonka, który je uzyskał. Z chwilą wypłaty środki pieniężne stają się już jednak wspólne.
Szeroko należy także rozumieć dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków. Będą to bowiem nie tylko środki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej czy działalności wytwórczej w rolnictwie, ale także dochody z wszelkiej działalności zawodowej, choćby nie była ona zarejestrowana np. dochody uzyskane z obrotu papierami wartościowymi, dochody z świadczenia usług na podstawie umów cywilnoprawnych itp.
Skoro majątkiem wspólnym są dochody z wszelkiej pracy zarobkowej, każdego z małżonków nie będzie z pewnością zaskoczeniem fakt, że wspólne są także dochody jakie przynosi majątek wspólny i rzeczy, które do niego należą. Zaskoczeniem dla niektórych może być jednak fakt, że wspólne są także dochody jakie przynosi majątek osobisty każdego z małżonków. Przykładowo, jeśli jeden z małżonków posiadał mieszkanie zanim wstąpił w związek małżeński, to stanowi ono jego majątek osobisty, jednak dochody jakie będzie przynosiło wynajęcie tego mieszkania w trakcie małżeństwa będą wspólne. W takim wypadku mieszkanie nadal pozostanie majątkiem osobistym danego małżonka, jednakże czynsz jaki zapłacą najemcy będzie majątkiem wspólnym obojga małżonków. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku innych aktywów. Jeśli przykładowo jeden z małżonków ulokował w banku swoje oszczędności, to naliczone od nich odsetki stanowić będą także majątek wspólny (choć same oszczędności nadal będą majątkiem osobistym danego małżonka).
Do majątku wspólnego wchodzą też środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków (OFE, PKK, IKE). Tym samym w przypadku ustania wspólności majątkowej czy to w skutek rozwodu czy innych okoliczności, małżonek na którego rachunku zgromadzono mniej środków może domagać się od drugiego ich uzupełnienia w celu wyrównania stanu posiadania.
Każda legalnie zatrudniona osoba odprowadza składki na ubezpieczenie społeczne w tym na przyszłą emeryturę. Środki zgromadzone przez każdego z małżonków na indywidualnym subkoncie ZUS także są wspólne. W przypadku ustania wspólności majątkowej każdy z małżonków może domagać się ich wyrównania.
Wskazane w art. 31 kro wyliczenie – jak już wskazano – nie ma charakteru zamkniętego i stawowi zasadę ogólną z przykładowym wyliczeniem. W praktyce spotkać się można z wieloma innymi prawami, które niezależnie od tego przez którego z małżonków zostały nabyte wejdą w skład majątku wspólnego. Wyliczenie wszystkich takich przypadków jest oczywiście niemożliwe dlatego postaram się opisać najważniejsze i najczęściej spotykane sytuacje.
Prawo najmu lokalu. Jeżeli w okresie obowiązywania małżeńskiej wspólności ustawowej, którykolwiek z małżonków zawarł umowę najmu lokalu mieszkalnego, to z mocy prawa stroną takiej umowy jest także drugi małżonek.
Środki zgromadzone na rachunku bankowym. Wszelkie środki zgromadzone w czasie małżeństwa na rachunku bankowym stanowią majątek wspólny małżonków, nawet wówczas gdy jest on prowadzony tylko na rzecz jednego z małżonków i drugi nie ma do niego dostępu.
Zasiedzenie. Nieruchomość nabyta przez zasiedzenie w czasie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej będzie miało ten skutek, że jej właścicielami będą małżonkowie wspólnie, nawet wówczas gdy samoistnym posiadaniem był tylko jeden z małżonków.
Przedmioty zwykłego urządzenia domowego, które służą obojgu małżonków stanowią majtek wspólny nawet wówczas gdy zostały nabyte w drodze darowizny lub dziedziczenia (choć regułą jest, że rzeczy nabyte w ten sposób wchodzą do majątku osobistego).
W razie sporu co do przynależności poszczególnych składników majątkowych do majątku wspólnego lub sposobu podziału majątku, kwestie powyższe władny jest rozstrzygać Sąd w ramach sprawy o podział majątku.
Mam nadzieję, że choć częściowo udało mi się wyjaśnić kwestie najważniejsze. Temat jest na tyle obszerny, że z pewnością jeszcze do niego wrócimy. Osoby zainteresowane zapraszam do śledzenia bloga lub kontaktu z Kancelarią.
W kolejnym wpisie postaram się wyjaśnić czy możliwe jest pozbawienie małżonka majątku wspólnego lub ograniczenie jego udziału czyli ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym.
Pozdrawiam
adw. Łukasz Pokropiński
#prawo rodzinne, #prawo cywilne, #rozwód, #podział majątku, #majątek wspólny
© 2022 Kancelaria Adwokacka Olsztyn Ostróda - Adwokat Łukasz Pokropiński. Wszystkie prawa zastrzeżone. Realizacja strony: Proformat
